Rithmische diversiteit

door

in

Toen ik in 1969 als beginnend programmeur werkte bij wat destijds deftig het Centrum voor Data-Analyse van de Sociale Faculteit van de Rijksuniversiteit Utrecht werd genoemd was er nog geen sprake van Internet en helemaal niet van zoekmachines of Sociale Media. Het verzamelen van data was heel tijdrovend en omslachtig en vereiste ofwel toegang tot archieven die vaak zorgvuldig werden afgeschermd tegen de blikken van buitenstaanders, ofwel het verrichten van metingen, eventueel het organiseren van enquêtes. Het beschikbaar komen van computers bracht het uitvoeren van berekeningen op data binnen bereik. Dat verschijnsel duwde het empirische onderzoek van de sociale wetenschappen in de richting van statistische methoden die vroegen om rechthoekige databestanden (tabellen) met onderzoeksobjecten als regels en, voor ieder object, de geïndividualiseerde waarden voor dezelfde variabelen (kolommen).

Die aanpak is vruchtbaar voor het onderzoeken van situaties en lineaire verbanden, maar problematisch voor het onderzoeken van samengestelde sociale processen die dynamisch zijn, ook van die welke worden nagebouwd in COVID-games. Ik betoog niet dat we niks aan statistisch onderzoek naar lineaire verbanden hebben. Alleen dat wat we eraan kunnen hebben niet genoeg is voor het onderzoek met COVID-games waarvan de @realtruth versies zoals we allemaal hebben kunnen zien complex en adaptief zijn en onder verschillende geopolitieke voorwaarden verschillend reageren. En dat ik me openstel voor systematische fouten wanneer daar anders over zou denken. Zoals wanneer ik (dit is een metafoor) de resultaten van een op Arrow-Debreu leunend theoretisch model zou toepassen in een economische werkelijkheid waar geen sprake is van convexe, maar wel van tegengestelde individuele preferenties (zoals die kunnen omslaan ten aanzien van de COVID-maatregelen).

Mijn oplossing is om zoveel mogelijk lineaire modellen te gebruiken waar dat kan (voor situaties, voor processen die in evenwicht zijn) maar om waar dat niet kan naar andere methoden te zoeken.

Fig. 1 Durkheim’s heuristic in the Netherlands

De vraag is dan waar. Waardoor wordt de niet-lineaire problematiek veroorzaakt? Ik zoek hiervoor in Fig. 1 opnieuw houvast bij Durkheim’s heuristiek (en mijn wat eigenzinnige aanvulling op de uitwerking ervan door Mary Douglas ). De gedachte is weer simpel. In Fig. 1 heb ik acht naamloze instituties een plaats gegeven. Ze zijn verantwoordelijk voor COVID-gerelateerde maatregelen. Het gaat met name om: (1) de gezondheidszorg, (2) de burgers, (3) de burgers en de teststraten, (4) de burgers (in Nederland is hier geen toezicht op georganiseerd), (5) de regering en de handhavingsorganisaties, (6) de douane, (7) de regering en het parlement en opnieuw (8) de burgers.

Allemaal, de gezondheidszorg, de burgers, de teststraten, de regering, de handhavingsinstanties, de douane en het parlement hebben ze hun eigen ritmes voor hun dagelijks werk, voor aanpassingen aan gewoontes en regels, voor reproductie of vernieuwing en voor het transigeren en het communiceren. Tezamen vormen ze een netwerk dat vorm geeft aan de pandemie.

Zolang dat netwerk niet als een horloge in laboratoriumcondities functioneert kan ik er niet op vertrouwen dat het op een tijd loopt die ik probeer te voorspellen.

Het kan zijn, dat onderdelen van het netwerk als horloges functioneren, maar dat ik niet alle onderdelen die ertoe doen ken of niet kan aflezen welke tijd ze aanwijzen of hoe snel ze lopen of niet kan weten hoe ze met elkaar praten.

Dat lijkt een beetje op de problematiek van wie het weer voorspellen. Misschien kan ook ik iets verbeteren door dagelijks de toestand van de pandemie te meten en op basis van COVID-game-NL en COVID-game-CN te voorspellen hoe die er de komende week/weken ter plekke voor zal staan.

Dat is de methode waar ik naar toe werk.

Ik ben er nog lang niet. Er zijn nog wel een paar deelklokjes toe te voegen aan de verzameling die ik inmiddels heb. Het virus en zijn mutanten doen ook mee, net als de vaccins, de EU en de rest van de geopolitieke actoren in de wereld.