Ik herhaal: mijn naam is Niemand, ik ben een virus en heb op 4 januari in Wuhan 3 mensen besmet. Meneer Knoop vroeg zich rond 3 april in Oegstgeest, Nederland niet alleen af hoe ik erin ben geslaagd om in 90 dagen zijn bijna-buurman te bereiken en te besmetten, maar of het denken over het six-degrees of separation vermoeden daar bij helpt.
Op het eerste gezicht is dat laatste onzin. Ik besta niet uit één pakketje, maar uit een explosief groeiend aantal min of meer identieke pakketjes. Mijn manier van verspreiden is meer als een omroep dan als een brief. Maar er zijn ook overeenkomsten. De omroep overbrugt niet meer dan een paar meter. Dat betekent dat sociale afstand toch meespeelt. Maar dat betekent ook dat er manieren moeten zijn waarlangs ik (net als een pakket via de posterijen) langere afstanden in goede gezondheid kan overbruggen.
Ook het eerste is onzin. De deelnemers aan het small-world experiment zijn mensen die hun verstand kunnen gebruiken en aan wie een opdracht kan worden gegeven die ze bewust kunnen proberen uit te voeren. Ik ben maar een virus en heb geen bewustzijn . Het kan er, wanneer dat eenmaal gebeurd is, wel uitzien alsof ik de opdracht heb gehad om een bepaalde gepensioneerde arts in Oegstgeest te besmetten, maar dat is natuurlijk niet zo. Maar wacht, de deelnemers aan het experiment kenden hun doel ook niet.
De uitkomsten van het small-world experiment hebben bijdragen geleverd aan het begrijpen van twee fascinerende verschijnselen.
Het eerste gaat over netwerkstructuren, en welke netwerk-karakteristieken het onstaan van het six-degrees of separation verschijnsel bevorderen. Wie in zes stappen (van korte sociale afstand) een pakje van een willekeurige afzender naar een geadresseerde op maximale sociale afstand wil brengen moet toegang hebben tot een logistiek netwerk met een small-world architectuur. De meeste logistieke netwerken hebben zo’n structuur.
Het tweede gaat over het verschijnsel dat actoren doorgaans knooppunten zijn in meerdere netwerken die hun eigen manieren hebben om afstanden te bepalen en zo een eigen bijdrage leveren aan de weerbaarheid (of overlevingskansen) van de betrokken actor in de situatie waarin hij zich bevindt. Wie in zes stappen (van korte sociale afstand) een pakje van een willekeurige afzender naar en geadresseerde op maximale sociale afstand moet brengen moet toegang hebben tot verschillende netwerken die verschillende waarden voor het bepalen van afstanden vertegenwoordigen (bijvoorbeeld: sociaal, politiek, economisch, wetenschappelijk) en daarmee het vinden van een specifieke geadresseerde bevorderen.