Kan een samenvatting liegen?

door

in

Meneer Knoop hield er niet van de mond te worden gesnoerd door informatiegebreken. Te weinig kennis over de werking van de pandemie op het micro-niveau en teveel mogelijke (en dus onzekere) invloeden op alle andere niveaus. Maar zo stond hij er toch voor. Hij moet een oplossing vinden. Maar hoe?

Hij moet een ontwerp van een speelgoedpandemie in actie maken. Er is teveel om rekening mee te houden en te weinig dat houvast biedt. Hoe kan hij met komende toevalligheden, groot en klein, rekening houden?

Meneer Knoop kijkt om zich heen om inspiratie op te doen. Zijn speelgoedwereld moet actoren hebben die personen naspelen. Qua directe band met de pandemie zijn actoren ofwel ontvankelijk, ofwel besmettelijk, ofwel resistent. Actoren zijn of het een of het ander of het derde. Er zijn op dit niveau dus drie compartimenten.

Maar er is ook nog een groep van micro-actoren: het virus. Die bestaat uit virusdeeltjes. Een deeltje heet een virion. Het coronavirus is de soort, het coronavirion het ding. Qua directe band met de pandemie moeten we een idee hebben over hoe het virion interacteert met actoren en omgekeerd.

En er is ook een groep van macro-actoren die worden gevormd door netwerken van actoren. Instituties noemt Knoop ze. Hij denkt aan jurisdicties, de WHO, bedrijven, verenigingen en huishoudens en dergelijke. Instituties zijn ofwel exclusief of inclusief. Exclusieve instituties vormen ook compartimenten.

Meneer Knoop gelooft dat deze eerste inventarisatie van spelers in de speelgoedwereld die hij maken wil aansluit bij wat hij zo om zich heen in de wereld ziet overleven.

Wat nog ontbreekt zijn de vermogens om verhalen te vertellen en om te anticiperen op bedreigende tegenkrachten, ook als het om onbekende toevalligheden gaat als een nieuw dodelijk virus. Verhalen over de werkwijzen die het virus hanteert qua stofwisseling, logistiek en reproductie zijn nodig. Zolang het gaat over het virus als parasiet van menselijke actoren heeft meneer Koops ook gelijksoortige verhalen nodig over stofwisseling, logistiek en reproductie van menselijke actoren en van de instituties die ze vormen. Ga er maar aan staan denkt Knoop.

Maar zelfs als hij dat doet, hoe weet hij dan dat die verhalen geen leugens zijn? Dat weet hij niet. Wat hij wel weet is dat hij gaat proberen het plan voor de speelgoedpandemie te baseren op een samenvatting van de kennis en de ervaring die hij zo her en der opdeed. Hij zoekt niet naar waarheid, maar naar bruikbaarheid. Dat is, gegeven de omstandigheden, wat het is.