Toen de Wuhan-uitbraak was gepareerd bleek dat daar rond 86.000 geregistreerde besmettingen tot rond 4.700 doden hadden geleid. In week 11 van de pandemie, kon ook in Nederland het te verwachten percentage dodelijke besmettingen uit de losse pols rond 5 % geschat. Kan dat kloppen? Waarom wist ik dat destijds niet en waarom kon ik dat ook niet weten?
2. Onzekerheden
Anno 2020 is veel bekend over pandemieën. Een algemeen aanvaarde aanpak voor het begrijpen van hoe een pandemie zal uitpakken in populaties is de inzet van S-I-R-D modellen die uitgaan van compartimenten: individuen behoren ofwel tot de S-categorie (zeg: ontvankelijken of Susceptibles), ofwel tot de I-categorie (zeg: symptomatisch of Infectives), ofwel tot de R-categorie (zeg: resistent of Resistant), ofwel zijn aan de besmetting overleden (zeg: doden of Deaths). Wikipedia geeft een structuurschets van hoe de aantallen zich ontwikkelen gedurende de tijd (zie Fig. 1).
Er is van alles aan te merken op het S-I-R-D model, maar het is in veel gevallen bruikbaar gebleken. Het ligt dan ook voor de hand dat ik in de eerste periode van de COVID-19 pandemie ermee naar houvast zocht. Het is een duidelijk model, maar het leidt ook tot voortgezette paniek. Want duidelijk is dat het model op den duur leidt tot een situatie waarin iedereen resistent is of dood, dus waarin iedereen is besmet of besmet geweest. In Nederland alleen al zou dat als ik uitga van 5 % dodelijke besmettingen leiden tot 850.000 COVID-doden. (Wanneer ik reken met 0,7 % dodelijke besmettingen wordt dat aantal ongeveer 120.000.)
Maar die aantallen kunnen veel te hoog zijn wanneer we de effecten van maatregelen incalculeren.
Dat valt af te leiden uit een andere kennisbron die in week 11 (rond 17 maart) beschikbaar kwam: de berichtgeving over de ervaringen in Wuhan waar de pandemie in week 11 al weer grotendeels onder controle was gebracht.
In China, met een populatie van rond 1.4 miljard mensen waren er toen ongeveer 86.000 besmettingen en 4.700 COVID-doden. De negen conclusies die ik eruit trok zijn de volgende:
- het reproductiegetal van het virus in een nog onbesmet gebied (R0) ligt rond de 2
- hygiëne + lock-down + social distancing + quarantaines + testen + maskers zijn effectief tegen de pandemie
- het is dus mogelijk het virus onder controle te krijgen
- ook als asymptomatische geïnfecteerden kunnen vookomen
- ook als asymptomatisch geïnfecteerden het virus kunnen verspreiden
- er zijn grote kwetsbaarheidverschillen per leeftijdcategorie
- IC-behandelingen (intensive care) vragen vaak om beademingsmachines
- Er zijn (nog) geen effectieve geneesmiddelen beschikbaar
- Er zijn (nog) geen effectieve vaccins beschikbaar
Ik zal naar ze verwijzen als de negen eerste conclusies. Ik vond en vind ze verdedigbaar, toen (in week 11) en nu (in week 42).
Dit is de toestand zoals die van Nederland medio maart kon worden beschreven. In de tijd dat de minister-president zijn persconferentie hield en een intelligente lock-down afkondigde.