Voor elk rechtsgebied is de eerste confrontatie met het COVID-19 virus een proeve geweest over hoe te reageren op een pandemie. China was het eerst aan de beurt. Het geheel overziend neem ik aan dat op de meeste plekken waar een eerste golf is geweest die na de 26ste week van de pandemie achter de rug moet zijn. (Er zijn wel landen waar een eerste golf niet is opgetreden of sterk is uitgerekt of niet duidelijk uit de getallen spreekt, maar na een half jaar nieuws over de pandemie als mondiaal verschijnsel is het vreemd om van een eerste-golf effect te spreken.) Voor China en de VS geef ik de getallen, eerst van de eerste 26 weken van de pandemie.
De eerste golf en daarna in China
Er wordt steeds duidelijker dat het COVID-19 virus ergens in China is opgedoken, misschien al in november 2019, en dat het niet onmiddellijk is herkend als het gevaar dat het inmiddels is gebleken te zijn.
Voor wie zich probeert in te denken hoe er in Nederland (of de VS) zou kunnen zijn gereageerd op een eerste, geïsoleerd geval van een ongebruikelijk ernstige vorm van een mogelijk nieuwe vorm van een longontsteking, ergens in een landelijk gebied, mogelijk deels onder de dekmantel van besmettingen gedurende de incubatieperiode en van sterk uiteenlopende symptomatische verschijningsvormen is het verloop destijds in China niet zo wereldschokkend. Niet dat er ruim een maand later op een versmarkt (in Wuhan) een eerste super-spreader event zou plaatsvinden dat de deskundigen en de autoriteiten alarmeerden en een paar dagen in onzekerheid zou laten over wat er aan de hand is en wat nu het beste te doen. Dat daarbij fouten zijn gemaakt is zeker. Maar dat was in december 2019, op de 29ste van die maand werd de WHO immers al ingelicht. Het eerste slachtoffer in de VS (dat Wuhan had bezocht) stierf op 6 februari maar werd op 24 april pas geïdentificeerd als een COVID-19-slachtoffer. Op 29 februari werd het eerste Amerikaanse COVID-19-slachtoffer als zodanig herkend.
Die eerste golf zag er in China zo uit:
Afgaand op de cijfers begon die golf rond 10 januari 2020 en was het klaar (in heel China) rond 27 april (toen een correctie op de eerdere getallen werd gegeven). Dit zijn naar schatting 15 weken of drie-en-een-halve maand. Lokale lockdowns werden voor het eerst van kracht op 23 januari in Wuhan (en op 8 april daar opgeheven); zestien noodziekenhuizen werden rond 15 februari in Wuhan gebouwd, en op 10 maart al weer afgebroken (zie het Wikipediacitaat hieronder). Inmiddels zijn het sociale leven en de economie in China weer op gang, zij het nog wel voorzichtiger qua social distancing en dergelijke dan voorheen.
Voor mij, als EU westerling, is de manier waarop China de pandemie onder controle heeft gekregen om veel redenen opmerkelijk. Ik ontleen de feiten aan Wikipedia, geraadpleegd op 29 maart 2021:
In Wuhan, at the onset of the COVID-19 pandemic in January 2020, general medical institutions and the newly expanded pneumonia specialist hospital were overwhelmed by the sudden surge in hospital bed demands by suspected COVID-19 cases.[5] Many patients with existing conditions were also turned away, leading to deaths which were otherwise preventable.[6][7] Authorities were criticized by experts and citizens alike.[6] Meanwhile, the large number of low-severity cases — almost all are individuals with suspected or mild symptoms — still needed at least a fortnight of isolation (due to the incubation period of SARS-CoV-2).
Officials decided against home isolation for mild to moderate cases, as home isolation is not always properly complied with and it was difficult to organize medical care and monitoring for those in isolation. Furthermore, home isolation could be psychologically taxing on the patients as the patients know that they are putting their family members at risk of infection.[8] On the other hand, in-hospital isolation will hold up medical resources and increase the risk of nosocomial exposure. Under such circumstances, the principle of centralized low-level care management of non-critical patients was adopted. The Government of the People’s Republic of China established 16 fangcang hospitals in Wuhan, providing a total of more than 20,000 beds.[9][10][11]
As of March 10, 2020, all patients admitted to the square cabin hospital of Wuhan Wushan Hongshan Stadium were discharged. Thus, all 16 fangcang hospitals in Wuhan completed their missions and their cabins were shut down.[12]
Chinese Responses to COVID-19
Het kwam neer op doortastend optreden van het centrale en ook het regionale bestuursgezag. Maar dat optreden lijkt op een heel andere manier te zijn beïnvloed door de publieke opinie dan in het westen, wat ertoe lijkt te hebben geleid dat centrale voorzieningen werden getroffen voor het isoleren (quarantaine van tenminste 2 weken) van personen met lichte symptomen. Hiermee kreeg en houdt China het virus onder controle.
Het beeld in Fig 2 geeft een andere schaal dan dat in Fig. 1. Als Fig. 2 dezelfde schaal zou hanteren, zou het eruit zien als de tweede helft van Fig. 1. Met de detaillering kan ik laten zien dat er wel aantallen doden per dag zijn, maar dat hun aantal niet boven 3 doden per dag komt, en dat de aantallen nieuwe besmettingen per dag nergens boven de 220 komen.
De eerste golf en daarna in de VS
In de EU, het VK en de VS is Chinese aanpak (als samengevat in het Wikipediacitaat hierboven) niet gevolgd. Sterker nog, de Chinese aanpak zou in die landen zonder uitzondering in strijd zijn met grondwettelijk geborgde mensenrechten. Toch zijn er onderling nog verschillen (waarover later). Ik laat hier de eerste golf en het vervolg daarop in de VS zien:
In de VS begint de eerste golf op het moment dat niet alleen in China al meer dan 4500 doden zijn gerapporteerd en de pandemie zich inmiddels over de hele wereld heeft verspreid maar ook dat in Wuhan de noodziekenhuizen al weer worden gesloten en afgebroken.
Er zijn grote verschillen tussen de curves voor de VS en voor China. In China is het hoogste aantal doden per dag in de eerste golf ongeveer 150, in de VS is dat ongeveer 3000. In China is het hoogste aantal besmettingen per dag in de eerste golf ongeveer 5000, in de VS is dat ongeveer 28000. Maar wat het meest onderscheidend lijkt is dat de eerste golf in de VS helemaal geen golf is, hij gaat nooit naar beneden tot een niveau dat het nieuwe aantal besmettingen beheersbaar maakt. Als ik het einde van de eerste golf in de VS laat samenvallen met het moment waarop de dagelijkse aantallen besmettingen weer gaan stijgen ligt dat aantal rond de 22000. Dat zijn geen aantallen waarin andere middelen dan lock-downs (individuele quarantaines, contactonderzoek) hout kunnen snijden. En in die eerste periode zijn er nog geen effectieve vaccins beschikbaar. De maatregelen die in de VS worden genomen zijn in handen van de deelstaten en worden gecoördineerd onder het gezag van een president die de ernst van de pandemie in het openbaar ontkent. Als in juni 2020 die maatregelen worden afgezwakt loopt de eerste golf tegen zijn eind. De VS heeft dan 26 maal het aantal COVID-doden van China, terwijl China 4.5 maal meer inwoners telt.
In Fig. 4 geef ik een beeld van wat na de eerste golf kwam in de VS. Ook hier is de schaal aangepast (van 1/11 naar 1/75 maal het aantal besmettingen per dag) vanuit de behoefte te kunnen laten zien wat er tussen maxima en minima speelt. De aantallen nieuwe besmettingen per dag komen (met een enkele uitzondering rond 10 september) nergens onder de 37000. Het dagelijkse aantal doden komt nergens onder de 600 (12 juli) en lijkt zich vandaag de dag (28 maart) te stabiliseren rond de 1000. Aan het eind van de curves, die aanvankelijk spectaculaire dalingen lieten zien vanaf 15 januari 2021 (de besmettingen) en 18 februari 2021 (de sterfgevallen) lijkt zich een tendens naar stabilisering rond 1000 doden en 60000 besmettingen per dag te laten zien. Eind december 2020 kwam het eerste vaccin beschikbaar. Het is niet helemaal duidelijk of het stagneren van de dalingen van besmettingen en sterfgevallen het golvolg zijn van een tekort aan vaccins, een tekort aan wie zich willen laten vaccineren of een mutatie in het virus. Vermoedelijk gaat het om een combinatie van deze en mogelijk ook andere factoren.
De eerste golf en daarna: China v. de VS?
Voor wie 76 jaar oud is en (afgezien van een week in St Petersburg in 1996) nooit buiten ‘het westen’ is geweest is het schouwspel van een naar zijn eigen ruïne spoedende regio (als het al bij een regio blijft) in veel opzichten intrigerend, ook omdat ik er middenin zit.