Eerder schreven we
“[…] is er ook voor ABMS als onderzoeksmethode geen bepaalbare plaats wanneer die tot wasdom moet komen in ‘such a condition.’ […] Voor ABMS zou dat betekenen dat die in een toestand van methodologische chaos van de grond moet komen, een algemene toestand van vrij worstelen tussen de andere onderzoeksmethoden die zich met politieke vraagstukken bezighouden. En dat is ook zo […]”,
en bedoelden dat als een simpel beeld van hoe ABSM (voor Agent-Based Simulation Modeling, de afkorting die ik hierna zal gebruiken in plaats van het meer gebruikelijke ABMS) er op het moment als onderzoeksmethode voorstaat.
Ik (meneer Knoop) maakte daarbij gebruik van een wereldberoemd citaat van Thomas Hobbes. Omdat ik het achterliggende werk alleen als kind gelezen had leek het opportuun er nog eens naar te kijken. Waar ik als 23-jarige als vanzelfsprekend langs las werd voor de 75-jarige die ik nu ben als een opwekkend en intrigerend meesterwerk zichtbaar.
De eerste zin alleen al. Ik parafraseer: de mens imiteert de natuur ook zo dat hij ambieert artificiële wezens te kunnen maken. Sinds 1651, het jaar dat deze eerste zin verscheen, is er aan de menselijke natuur wat dat betreft niet veel veranderd gelet op de huidige bedrijvigheden rond artificiële intelligentie. In 1651 staat Hobbes aan het begin van het maken van onderscheid en het leggen van methodische fundamenten van de vertakking van de wetenschappen in twee genres die hij natural en civil philosophy noemt. Marcus P. Adams licht nader toe
… there are two criteria relevant to civil philosophy that Hobbes saw as setting his apart from all other attempts. First, Hobbesian civil philosophy is a science (scientia) because human makers have the ability to know the actual causes of the objects of study since they construct them. Second, to count as philosophy and not mere superstition or sophistry, Hobbesian civil philosophy must provide demonstrations.
en vat samen in de Stanford Encyclopedia of Philosophy:
The maker’s knowledge view of Hobbes’ civil philosophy draws insight from these two points and understands Hobbesian civil philosophy as demonstrable in the following way. Hobbes begins civil philosophy at a starting point in the “natural condition” of human bodies in Leviathan XIII, continues by considering how those bodies could be moved (by commands in the laws of nature) in ways that would be conducive of peace and, finally, are brought together to compose the commonwealth.
Met andere woorden Hobbes zette in 1651 de fundering van ABSM als politiek-wetenschappelijke methode al op papier. Misschien is die fundering nog niet doorgebroken vanwege het langdurig ontbreken van betaalbare en effectieve instrumenten voor het maken en tonen van dergelijke demonstraties.