Mijn OBW stelling (over botsende waarheden) is de volgende:
Botsingen tussen religieuze en wetenschappelijke waarheden ontstaan ofwel als culturele kernwaarden de reikwijdte van een wetenschappelijke discipline dreigen in te perken ofwel als wetenschappelijke theorema’s de geloofwaardigheid van de kernwaarden van een cultuur onder druk zetten.
Is mijn OBW-stelling zelf religieus van aard en zou, bijvoorbeeld, het een filosofisch of een katholiek theorema kunnen zijn/worden? Zou de Romeinse Inquisitie er in 1615 jegens Galilei zo over hebben kunnen denken?
Of is mijn stelling zelf wetenschappelijk van aard en zou, bijvoorbeeld, het een sociaal-wetenschappelijk theorema kunnen zijn/worden? Zou het juridische verzet (sic!) in de VS tegen het in het biologie-onderwijs vervangen van Darwin’s evolutietheorie door creationistische verhalen erop gebaseerd kunnen zijn?
Of zou allebei misschien kunnen? Zou het Amerikaanse hooggerechtshof die brede visie aan de dag hebben gelegd door bij het beoordelen van pogingen Darwin uit het biologische onderwijs te weren te wijzen op de mogelijkheden die worden geboden door andere schoolvakken? Een citaat over een reeks fascinerende juridische procedures uit Wikipedia (geraadpleegd op 17 maart 2021):
In American schools, the Genesis creation narrative was generally taught as the origin of the universe and of life until Darwin’s scientific theories became widely accepted. While there was some immediate backlash, organized opposition did not get underway until the Fundamentalist–Modernist Controversy broke out following World War I; several states passed laws banning the teaching of evolution while others debated them but did not pass them. The Scopes Trial was the result of a challenge to the law in Tennessee. Scopes lost his case, and further states passed laws banning the teaching of evolution. In 1968, the US Supreme Court ruled on Epperson v. Arkansas, another challenge to these laws, and the court ruled that allowing the teaching of creation, while disallowing the teaching of evolution, advanced a religion, and therefore violated the Establishment Clause of the constitution. Creationists then starting lobbying to have laws passed that required teachers to Teach the Controversy, but this was also struck down by the Supreme Court in 1987 in Edwards v. Aguillard. Creationists then moved to frame the issue as one of intelligent design but this too was ruled against in a District Court in Kitzmiller v. Dover Area School District in 2005.
Een analyse van de vraag of mijn OBW stelling een wetenschappelijk theorema zou kunnen worden vraagt niet alleen (i) om geldig religieus redeneren vanuit (alle?) kernwaarden van een cultuur (alle culturen?) naar culturele oordelen over de (alle?) uitkomsten van de betreffende wetenschappelijke discipline, maar ook (ii) om geldig wetenschappelijk redeneren vanuit (alle?) disciplinaire theorema’s naar diezelfde uitkomsten.
Ik weet het niet, hoor. Die eisen zijn niet realistisch. Wanneer dat de eisen zijn die je moet stellen aan het beoordelen (laat staan aan het ontwikkelen) van wetenschappelijke theorema’s, dan is dat de facto onmogelijk, zelfs voor wie extraordinair begaafd is.
Dit is één van de redenen waarom ik niet goed kan begrijpen waarom wetenschappers zich als wetenschappers dag in dag uit laten verleiden tot het doen van theorema-achtige uitspraken over COVID op TV en waarom ik de uitspraken die zo worden gedaan wantrouw. Waarom?
Om dezelfde redenen als ik mijn OBW stelling als wetenschappelijk theorema wantrouw, terwijl ik wel geloof dat er iets in zit. Maar van de OBW-stelling is de reikwijdte te breed en te vaag, zowel inhoudelijk als historisch. Hij moet eerst worden aangescherpt en omgevormd tot een beter en beter toetsbaar verklarend verhaal.
Hier kom ik natuurlijk op terug.