ABMS voor onderzoek van politieke processen

Dit is onderdeel van een bijdrage aan Sectie 63 van de ECPR 2020-conferentie. Qua COVID-19 pandemie is de conferentie (gepland in Innsbruck) een ‘webding’ geworden. Sectie 63 adresseert de dynamiek van politieke bewegingen en dus ook de onderzoeksmethoden die daarbij horen. Onze aanname is dat operationele staatsstructuren (soevereine jurisdicties) gegroepeerde politieke bewegingen (instituties) zijn die elkaar maar ook individuen in netwerken verbinden. Die netwerken staan top-down (staat → institutie → individu), bottom-up (individu → institutie → staat) en horizontale (staat → staat, institutie → institutie en individu → individu) communicaties en transacties toe. Agent-gebaseerde simulatie (ABMS) ligt voor het bestuderen ervan voor de hand [De Marchi (2005)].

Een verdere aanname is dat ten minste de helft van de kennis die nodig is voor weloverwogen politieke besluitvorming kan worden verzameld uit academische bronnen, terwijl de andere helft ad hoc moet worden verworven omdat politieke situaties niet alleen algemene maar ook lokale kennis vereisen. Voor stemgerechtigde burgers, wetgevers en handhavers roept dit een serieuze vraag op in de richting van de wetenschap:

Zijn er kosteneffectieve kwaliteitsmethoden en -instrumenten om diverse onderzoeksresultaten te combineren om snel de invloed van een voorgenomen politieke beslissing op de samenleving in te schatten?

Deze vraag speelde ons het afgelopen decennium door het hoofd bij het benaderen van onze diverse onderzoeksprojecten, bijvoorbeeld: de voorwaardelijke invrijheidstelling in Nederland [Schmidt (1987)], file-sharing en auteursrecht in het Westen [Schmidt et. al. (2007)], EU-privacy in de VRC [Zhang (2014)], falende ICT in de Nederlandse rechterlijke macht [Schmidt en Zhang 2019] en gebreken in de ICT voor grensoverschrijdende communicatie tussen juridische professionals [Schmidt (2019)]. We kwamen tot het inzicht dat jurisdicties altijd complexe adaptieve netwerksystemen zijn — en daarmee geschikt voor de ABMS benadering. Maar daarmee hebben we meteen een antwoord op de vraag:

nee, zulke kosteneffectieve kwaliteitsmethoden en -instrumenten zijn er anno 2019 niet

want ABMS methoden en technieken zijn anno nu (we kennen het citaat uit 1651 nog allemaal) in een staat die vergelijkbaar is met wat Hobbes beschrijft voor de mens wanneer die speelbal is van de ongereguleerde menselijke natuur:

In such condition, there is no place for industry; because the fruit thereof is uncertain: and consequently no culture of the earth; no navigation, nor use of the commodities that may be imported by sea; no commodious building; no instruments of moving, and removing, such things as require much force; no knowledge of the face of the earth; no account of time; no arts; no letters; no society; and which is worst of all, continual fear, and danger of violent death; and the life of man, solitary, poor, nasty, brutish, and short.

Kortom, als we Hobbes zo parafraseren is er ook voor ABMS als onderzoeksmethode geen bepaalbare plaats wanneer die tot wasdom moet komen in ‘such a condition.’ Hobbes doelt op de toestand van chaos, van oorlogjes van elk tegen iedereen, een toestand die in zijn opvatting altijd volgt wanneer samenlevingen geen publieke sector hebben. Voor ABMS zou dat betekenen dat die in een toestand van methodologische chaos van de grond moet komen, een algemene toestand van vrij worstelen tussen de andere onderzoeksmethoden die zich met politieke vraagstukken bezighouden. En dat is ook zo. Als er één ding duidelijk wordt tijdens de coronaviruspandemie is het dat de VRC-VS betrekkingen zich in een dergelijke toestand van vrij worstelen bevinden — zelfs dat die toestand ook ontstaat in de wèl publiekrechtelijke gereguleerde verhoudingen tussen lidstaten en de gemeenschap (respectievelijk staten en de federatie).

Op basis van onze ervaringen gingen we op zoek naar een raamwerk voor gesitueerd politiek onderzoek via agent-gebaseerde modellen die regels combineren met stochastische distributievormende mechanismen. We noemen het Epiframer. We (willen) het en zijn voors en tegens illustreren aan de hand van de in een tijdslijn (van april 2017 tot augustus 2020) vastgelegde handelsoorlogdynamiek in de vrije worsteling tussen de VS en de VRC. We zijn ons ervan bewust dat wat we willen niet volledig kan. Maar we verwachten wel dat we iets dichter bij een positief antwoord op de hierboven gestelde vraag kunnen komen.